รู้ก่อนซื้อ ที่ตรวจโควิดแบบน้ำลาย มีวิธีใช้อย่างไร
ในช่วงเวลาที่เชื้อไวรัสโควิด-19 ระบาดอย่างหนักในประเทศไทย ทำให้หลายคนกลายเป็นกลุ่มเสี่ยงสูงแบบไม่รู้ตัว ทั้งจากมีคนใกล้ชิดในที่บ้าน ที่ทำงาน หรือมี Timeline ทับซ้อนกับผู้ติดเชื้อ COVID-19 ที่อาศัยอยู่ในคอนโดเดียวกัน แน่นอนว่าระหว่างกักตัวเพื่อดูอาการ มีอีกสิ่งหนึ่งที่ผู้อยู่ในกลุ่มเสี่ยงต้องดำเนินการ นั่นคือ การหาที่ตรวจโควิดใกล้บ้านให้ได้เร็วที่สุด หรือหาซื้อ Antigen Test Kit (ATK) มาตรวจโควิดเองที่บ้าน เนื่องด้วยโรงพยาบาลหลายแห่งมีผู้ป่วยที่ต่อคิวรอรับการตรวจเป็นจำนวนมาก ทำให้อาจใช้เวลานานกว่าจะรู้ผล ดังนั้น การซื้อ ATK มาตรวจเอง ก็ช่วยย่นเวลาในการตรวจหาเชื้อได้เร็วมากขึ้น ซึ่งเป็นผลดีต่อการคัดแยกผู้ป่วยก่อนประสานงานส่งตัวเข้าระบบเพื่อรับการรักษาต่อไป
ชุดตรวจหาเชื้อโควิด-19 ด้วยตัวเอง มีกี่แบบ
(1) Rapid Antigen Test
เป็นชุดตรวจโควิด-19 แบบเร่งด่วน ด้วยการ Swab เก็บตัวอย่างสารคัดหลั่งทางโพรงจมูก เพื่อหาโปรตีนของเชื้อไวรัสโควิด-19 ในเบื้องต้น สามารถรู้ผลได้ภายใน 10-30 นาที หากผลเป็นลบต้องมีการตรวจซ้ำหลังจากนั้นประมาณ 3-5 วัน เพราะชุดตรวจ Rapid Antigen Test ให้ผลลัพธ์แม่นยำขึ้นเมื่อตรวจหลังจากได้รับเชื้อมาแล้ว 5-14 วัน ทั้งนี้ถ้าได้ผลตรวจเป็นบวก ขอแนะนำให้เข้าสู่กระบวนการตรวจแบบละเอียดจากห้องปฏิบัติการอีกครั้ง เพื่อยืนยันผลตรวจ COVID-19
(2) Antigen Test kit ชนิดตรวจหาเชื้อจากน้ำลาย
การตรวจโควิดแบบน้ำลาย (Saliva Tests) นั้น เป็นวิธีที่ไม่ต้องเสี่ยงเจ็บตัว เพราะใช้เพียงน้ำลายในการตรวจหาเชื้อเท่านั้น และสามารถรู้ผลตรวจภายใน 10-30 นาที (ขึ้นอยู่กับยี่ห้อของชุดตรวจ) ว่าคุณเป็นผู้ติดเชื้อโควิด-19 หรือไม่ หากคุณมีประวัติเสี่ยงต่อการติดเชื้อ หรืออาศัยอยู่ในพื้นที่เสี่ยง การซื้อชุดตรวจโควิด Antigen Test Kit แบบน้ำลายมาตรวจเอง เพื่อความปลอดภัยของตัวเองและคนรอบข้างก็ถือเป็นเรื่องที่ถูกต้อง
5 สิ่งที่ต้องรู้ ก่อนซื้อชุดตรวจโควิดแบบใช้น้ำลายมาใช้งาน
1. ข้อดี ข้อเสียที่ต้องรู้ ก่อนใช้ที่ตรวจโควิดแบบน้ำลาย
ข้อดี
- เป็นวิธีตรวจ COVID-19 ที่ไม่เจ็บตัว เพราะใช้ตัวอย่างจากน้ำลายในช่องปากมาตรวจหาโควิด แทนการ Swab ที่ต้องใช้ก้านไม้แหย่จมูก เพื่อตรวจหาพันธุกรรมไวรัสโควิด-19
- สามารถตรวจโควิด-19 ด้วยตัวเองที่บ้าน โดยไม่จำเป็นต้องไปห้องปฏิบัติการเฉพาะทางในโรงพยาบาล หรือจุดให้บริการตรวจโควิด-19
- ไม่จำเป็นต้องเป็นบุคลากรทางการแพทย์ก็สามารถตรวจเองได้เพียงปฏิบัติตามขั้นตอนใช้งาน
- หากถามว่า ที่ตรวจโควิดแบบน้ำลาย แม่นยําแค่ไหน ตอบว่า ให้ผลลัพธ์ที่ค่อนข้างแม่นยำเท่า ๆ กับการตรวจแบบ Swab จมูก
ข้อเสีย
- ตรวจจับเชื้อได้ดีในผู้ที่มีอาการซึ่งมักจะมีเชื้อมากแต่ถ้าไม่มีอาการ เชื้ออาจจะน้อย จึงอาจตรวจไม่พบได้ในระยะแรก ๆ ของการติดเชื้อ
- การเว้นระยะ ก่อนตรวจ COVID-19 ซ้ำ นั่นแสดงว่า คุณต้องเสียเงินซื้อชุดตรวจโควิดแบบใช้น้ำลายถึง 2 ชุด
2. ชุดตรวจโควิดแบบใช้น้ำลาย ซื้อได้ที่ไหน
เพื่อความปลอดภัยของประชาชนที่ให้ความสนใจซื้อชุดตรวจโควิด-19 มาใช้เองที่บ้าน ทางสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ได้รวมรายละเอียดเกี่ยวกับชุดตรวจ Antigen Test Kits ที่ปลอดภัย และได้มาตรฐานตามข้อกำหนด โดยผู้ที่สนใจชุดตรวจ Antigen ที่ได้รับการอนุมัติจาก อย. แบบตรวจน้ำลาย สามารถเข้าไปตรวจสอบรายชื่อของชุดตรวจได้ทางช่องทางออนไลน์ที่เว็บไซต์ https://www.fda.moph.go.th/sites/Medical/SitePages/test_kit_covid19.aspx
ทั้งนี้ผู้ที่สนใจสามารถหาซื้อที่ตรวจโควิดแบบน้ำลายผ่านช่องทาง ดังต่อไปนี้
- ซื้อที่สถานพยาบาล เช่น โรงพยาบาล คลินิกเวชกรรมหรือเทคนิคการแพทย์
- สถานที่ขายยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรประจำอยู่ตลอดเวลา
ผ่อนค่าเบี้ยประกันภัย 0% เมื่อรูดจ่ายผ่านบัตรเครดิต...กรอกข้อมูลที่นี่
3. ศึกษาวิธีใช้ชุดตรวจจากน้ำลาย (Saliva Tests) อย่างละเอียด
ก่อนตรวจหาเชื้อ COVID-19 ด้วยตนเอง ควรอ่านวิธีการใช้หรือคำแนะนำให้ละเอียดถี่ถ้วนก่อนทุกครั้ง เนื่องจากชุดตรวจแต่ละชนิดมีความแตกต่างกัน โดยการใช้งานเบื้องต้นมีขั้นตอนคร่าว ๆ มีดังนี้
- ก่อนเก็บตัวอย่างน้ำลาย ควรงดอาหาร เครื่องดื่ม และงดสูบบุหรี่ ประมาณ 30 นาที
- ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่หรือแอลกอฮอล์เจล
- เริ่มเก็บตัวอย่างน้ำลายที่จะตรวจ โดยนำกรวยมารองบนปากหลอดก่อน จากนั้นบ้วนน้ำลายประมาณ 5 มล. ให้ถึงขีดที่กำหนด
- ปิดฝาหลอดด้วยที่ปิดให้แน่น ผสมให้เข้ากัน โดยคว่ำหลอดขึ้น-ลง 10 ครั้ง
- นำแถบทดสอบวางบนพื้นราบ พร้อมหยอดตัวอย่างน้ำลายเพียง 3 หยด ลงในหลุมทดสอบ
- หลังจากนั้นทิ้งไว้ 10 นาที แล้วอ่านผลตรวจ
4. รู้วิธีการอ่านผลตรวจโควิดแบบน้ำลาย
หากมีขีดสีแดงขึ้น 2 ขีด หมายถึง ผลบวก หรือพบเชื้อ COVID-19
ผลบวก ติดเชื้อโควิด-19
- ปรากฏแถบสีแดงคู่ ทั้งที่แถบ T และแถบ C ติดเชื้อ
- เกิดแถบสีแดงที่แถบ C และแถบสีส้มที่แถบ T ก็ถือว่าติดเชื้อ
- เกิดแถบสีส้มที่แถบ C และแถบสีแดงที่แถบ T ก็ยังนับว่าติดเชื้อ
- เกิดแถบสีส้มที่แถบ C และแถบสีส้มที่แถบ T ถือว่าติดเชื้อ
สรุปคือ หากขึ้น 2 ขีด แสดงว่าติดเชื้อ เนื่องจากสีที่ต่างกันหรือสีเพี้ยนอาจเกิดขึ้นจากการจัดเก็บ ไม่มีผลต่อการทดสอบแต่อย่างใด แต่ทั้งนี้ขอแนะนำให้ตรวจซ้ำด้วยวิธี RT-PCR อีกครั้ง
ผลลบ ไม่ติดเชื้อโควิด-19
- ปรากฏเฉพาะแถบสีแดงหรือสีส้ม ขึ้นที่แถบ C เท่านั้น
ผลตรวจโควิด-19 ที่ใช้ไม่ได้
- ไม่ปรากฏแถบอะไรเลย นั่นแสดงว่า ชุดตรวจอาจมีปัญหา แนะนำให้หาชุดตรวจมาตรวจใหม่
5. ข้อควรระวังที่ต้องรู้
- อย่าเปิดหรือฉีกซองที่บรรจุตลับทดสอบ จนกว่าจะเริ่มทำการทดสอบ
- ห้ามนำอุปกรณ์หรือตลับทดสอบอันเดิมมาใช้ซ้ำ
- ให้นำชุดทดสอบที่ทดสอบแล้ว พร้อมอุปกรณ์ของชุดตรวจที่เหลือจากการใช้งาน นำมาแช่น้ำยาฆ่าเชื้อก่อนแยกใส่ถุงปิดให้มิดชิด และนำไปทิ้งขยะโดยให้ระบุไว้ชัดเจนว่า สิ่งที่อยู่ในถุงขยะเป็น "ขยะติดเชื้อ"
- ล้างมือให้สะอาดภายหลังทำการทดสอบหรือทิ้งชุดตรวจ
วิธีปฏิบัติตัวหลังทราบผลตรวจ COVID-19
กรณีได้ผลบวก ติดเชื้อโควิด-19
- ให้ติดต่อหน่วยบริการหรือสถานพยาบาลใกล้บ้านเช่น คลินิกชุมชนอบอุ่น หรือโรงพยาบาลใกล้บ้าน เพื่อรับคำแนะนำ และส่งต่อเข้าสู่ระบบการรักษา
- แจ้งผู้ใกล้ชิดเพื่อประเมินความเสี่ยง และตรวจหาเชื้อโควิด-19
- หากเข้าระบบ Home Isolation แยกกักตัวเองระหว่างรอเตียง หรือเป็นผู้ป่วยที่ไม่มีอาการ ควรแยกพื้นที่พักอาศัยให้ชัดเจน เพื่อลดการแพร่เชื้อ เช่น แยกห้องน้ำ ของใช้ส่วนตัว หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์เลี้ยง สวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลา หมั่นสังเกตอาการตนเอง หากมีอาการหายใจลำบากให้รีบติดต่อแพทย์ทันที
กรณีได้ผลลบ ไม่ติดเชื้อโควิด-19
หากเป็นผู้มีความเสี่ยงสูง แนะนำให้ตรวจซ้ำอีกครั้งใน 3-5 วัน หรือเมื่อมีอาการของโรคโควิด-19 แต่ระหว่างที่รอตรวจซ้ำให้แยกตัวออกจากผู้อื่น
สำหรับใครที่อยากตรวจโควิด-19 ด้วยตัวเอง แต่ไม่อยากเจ็บตัว ขอแนะนำชุดตรวจโควิด Antigen test kit แบบน้ำลายที่ช่วยให้คุณรู้ผลได้ทันทีว่าเป็นผู้ติดเชื้อรายใหม่หรือไม่ แต่เพื่อความปลอดภัยของตัวเองและคนรอบข้าง ควรป้องกันตัวเองโดยการสวมหน้ากากอนามัยทุกครั้งเมื่อออกจากที่พัก หมั่นล้างมือด้วยเจลหรือสเปรย์แอลกอฮอล์ นอกจากนี้การซื้อประกันภัยโควิด ประกันแพ้วัคซีนโควิด-19 หรือประกันภัยสุขภาพ ก็ช่วยบรรเทาภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาตัวให้คุณยามเจ็บป่วยหรือติดเชื้อ COVID-19 แถมทุกวันนี้บริษัทประกันภัยหลายแห่งจัดโปรโมชั่นส่วนลดรวมกับบัตรเครดิต ทั้งโปรผ่อน 0% หรือรับเครดิตเงินคืนเท่ายอดชำระค่าเบี้ยประกัน ฉะนั้นใครที่กังวลว่าไม่มีเงินสดพอจ่ายค่าเบี้ยประกัน อย่าลืมใช้บัตรเครดิตในมือให้เกิดประโยชน์สูงสุด
อ้างอิงข้อมูล : สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา, คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
สมัครประกันภัยโควิด ผ่อนจ่ายสบาย เมื่อชำระด้วยบัตรเครดิต...ที่นี่
ไม่มีค่าธรรมเนียมแรกเข้าและรายปี