พนักงานราชการ กับ พนักงานรัฐวิสาหกิจ ต่างกันอย่างไร? เปรียบเทียบสองบทบาทอาชีพ

สองบทบาทอาชีพ "พนักงานราชการ" และ "พนักงานรัฐวิสาหกิจ" ด้วยลักษณะงานที่ดูเผิน ๆ อาจคล้ายคลึงกัน แต่รู้หรือไม่ว่า แท้จริงแล้วทั้งสองสายงานมีความแตกต่างกันในหลายมิติ ซึ่งการทำความเข้าใจในความแตกต่างเหล่านี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่กำลังมองหางานในภาครัฐ หรือแม้กระทั่งผู้ที่กำลังปฏิบัติงานอยู่แล้วก็ตาม

ทำไมต้องรู้ความต่างระหว่าง “พนักงานราชการ-ข้าราชการ” กับ “พนักงานรัฐวิสาหกิจ”

บ่อยครั้งที่เราได้ยินคนทั่วไปเรียก พนักงานที่ทำงานในหน่วยงานของรัฐรวม ๆ กัน ด้วยคำว่า “พนักงานราชการ” จนทำให้เกิดความเข้าใจผิดเกี่ยวกับสิทธิ สวัสดิการ และความก้าวหน้าในสายงาน การทำความเข้าใจ และทราบถึงสถานะการทำงานที่แท้จริงของพนักงานเหล่านี้ จะช่วยให้เข้าใจถึงสิทธิประโยชน์ต่างๆ ที่พึงได้รับ ความมั่นคงในอาชีพ โอกาสในการเติบโต รวมถึงกฎระเบียบและข้อบังคับที่เกี่ยวข้อง ซึ่งจะมีผลต่อการวางแผนชีวิตและอนาคตการทำงานของเราในระยะยาว

คำนิยาม และลักษณะงานของพนักงานราชการ-ข้าราชการ

พนักงานราชการ คือบุคลากรที่ปฏิบัติงานในส่วนราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือหน่วยงานในกำกับของรัฐ ซึ่งได้รับการจ้างตามสัญญาจ้าง โดยได้รับค่าตอบแทนจากงบประมาณของส่วนราชการ เพื่อเป็นพนักงานของรัฐในการปฏิบัติงานให้กับส่วนราชการนั้น โดยจะแตกต่างกับ ข้าราชการ ตรงที่ข้าราชการเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐที่มี “ตำแหน่งถาวร” ทำงานต่อเนื่องและไม่จำกัดระยะเวลา ทั้งยังได้รับการบรรจุตามกฎหมายข้าราชการ

ลักษณะการจ้างงาน ของพนักงานราชการจะเป็นแบบมีสัญญาจ้างที่มีกำหนดระยะเวลา เช่น สัญญาจ้างรายปี หรือสัญญาจ้างตามโครงการ ซึ่งอาจมีการต่อสัญญาได้ ขึ้นอยู่กับการประเมินผลการปฏิบัติงานและงบประมาณของหน่วยงาน ขณะที่ข้าราชการจะเป็นพนักงานถาวร ไม่จำกัดระยะเวลาทำงาน

ขอบเขตและลักษณะงานที่รับผิดชอบ งานที่พนักงานราชการปฏิบัติมักเกี่ยวข้องกับการสนับสนุนภารกิจหลักของหน่วยงาน เช่น งานธุรการ งานวิเคราะห์นโยบาย งานวิจัย งานบริการประชาชน หรือปฏิบัติงานเฉพาะทางตามความเชี่ยวชาญ ซึ่งล้วนมีวัตถุประสงค์หลักในการให้บริการสาธารณะ

สวัสดิการพนักงานราชการ มีดังนี้

• สิทธิประโยชน์การลาประเภทต่าง ๆ
• ค่าตอบแทนการปฏิบัติงานนอกเวลาราชการ
• ค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการ
• ค่าเบี้ยประชุม
• ค่าตอบแทนการออกจากราชการโดยไม่มีความผิด
• การขอพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
• การขอพระราชทานเพลิงศพ หีบเพลิง และดินฝังศพ
• บัตรประจำตัวพนักงานราชการ
• เครื่องแบบพนักงานราชการ
• สิทธิประโยชน์ประกันสังคม
• กองทุนเงินทดแทน
• การฌาปนกิจสงเคราะห์ กรมชลประทาน
• สหกรณ์ออมทรัพย์ กรมชลประทาน
• สวัสดิการต่าง ๆ ของพนักงานราชการ
• โครงการสวัสดิการเงินกู้เพื่อที่อยู่อาศัยประเภทไม่มีเงินฝาก กับธนาคารอาคารสงเคราะห์

ทั้งนี้ ข้าราชการจะได้รับสิทธิสวัสดิการที่มากกว่าพนักงานราชการในบางด้าน อาทิ ข้าราชการจะได้รับสวัสดิการค่ารักษาพยาบาลและบำเหน็จบำนาญ แต่พนักงานราชการจะไม่ได้รับสวัสดิการในส่วนนี้

คำนิยาม และลักษณะงานของพนักงานรัฐวิสาหกิจ

พนักงานรัฐวิสาหกิจ คือบุคลากรที่ปฏิบัติงานในองค์กร หรือบริษัท หรือหน่วยงานของรัฐ หรือรัฐเป็นผู้ถือหุ้นรายใหญ่ ซึ่งมีวัตถุประสงค์ในการดำเนินงานเชิงธุรกิจ หรือให้บริการสาธารณะควบคู่ไปกับการแสวงหารายได้เช่นเดียวกับบริษัทเอกชน เช่น การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.), การประปานครหลวง (กปน.), สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล และ ไปรษณีย์ไทย

ลักษณะการจ้างงาน การเข้าทำงานในรัฐวิสาหกิจบางแห่งอาจมีการสอบแข่งขันเช่นเดียวกับข้าราชการ แต่ในหลายแห่งก็ใช้วิธีการสรรหา และบรรจุบุคลากรตามกระบวนการของบริษัทเอกชนทั่วไป

สถานภาพ ของพนักงานรัฐวิสาหกิจมีความคล้ายคลึงกับพนักงานบริษัทเอกชน โดยจะได้รับค่าตอบแทน สวัสดิการ และมีระบบการบริหารจัดการที่เป็นอิสระจากระบบราชการแบบเดิม

เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่าง “พนักงานราชการ” กับ “พนักงานรัฐวิสาหกิจ”

แนวทางเลือกสายงานที่เหมาะกับตนเอง

ผู้ที่ต้องการความมั่นคง

หากคุณให้ความสำคัญกับความมั่นคงในอาชีพ มีระบบสวัสดิการที่ชัดเจน และต้องการทำงานเพื่อส่วนรวม พนักงานราชการอาจเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ

ผู้ที่แสวงหารายได้ที่มากกว่าและการเติบโตในสายงาน

หากคุณต้องการค่าตอบแทนที่สูงกว่า มีโอกาสในการเติบโตในสายงานที่ท้าทาย และต้องการทำงานในองค์กรที่มีลักษณะคล่องตัว พนักงานรัฐวิสาหกิจจึงอาจตอบโจทย์มากกว่า

คำแนะนำในการตัดสินใจสำหรับคนที่สนใจสมัครงานภาครัฐ โดยก่อนตัดสินใจสมัครงาน ควรศึกษาข้อมูลของหน่วยงานและตำแหน่งงานอย่างละเอียด รวมถึงลักษณะงาน สัญญาจ้าง สิทธิประโยชน์ และโอกาสความก้าวหน้า เพื่อให้มั่นใจว่างานที่เลือกและตำแหน่งที่สมัครจะตรงกับความต้องการและเป้าหมายในชีวิต

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

พนักงานราชการได้เงินบำเหน็จบำนาญหรือไม่?

พนักงานราชการจะไม่ได้รับบำเหน็จบำนาญ จากกองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ (กบข.) แต่จะมีสิทธิได้รับ เงินบำเหน็จชราภาพจากสำนักงานประกันสังคมหากมีอายุครบ 60 ปีบริบูรณ์ กรณีความเป็นผู้ประกันตนสิ้นสุดลง และมีอายุครบ 55 ปีบริบูรณ์

พนักงานรัฐวิสาหกิจมีสิทธิเข้ารับราชการหรือไม่?

ปกติแล้ว การเป็นพนักงานรัฐวิสาหกิจไม่ได้มีสิทธิพิเศษในการเข้ารับราชการ ผู้สมัครทุกรายจะต้องผ่านกระบวนการสอบแข่งขันตามปกติ

ทำไมคนถึงอยากร่วมงานกับองค์กรรัฐวิสาหกิจมากกว่าราชการ?

ปัจจัยหลัก ๆ เป็นเรื่องของค่าตอบแทนที่โดยเฉลี่ยแล้วพนักงานรัฐวิสาหกิจจะมีอัตราเงินเดือนที่สูงกว่าพนักงานราชการ รวมถึงยังมีโอกาสในการเติบโตในสายงานที่อาจมีความหลากหลายและท้าทายมากกว่าด้วย

KTC หวังว่าบทความนี้จะช่วยไขกระจ่างถึงความแตกต่างระหว่างพนักงานราชการและพนักงานรัฐวิสาหกิจได้อย่างชัดเจนมากยิ่งขึ้น การเลือกเส้นทางอาชีพเป็นเรื่องสำคัญ ดังนั้นจึงควรพิจารณาอย่างรอบคอบถึงความเหมาะสมกับตนเอง เพื่อให้การทำงานเป็นไปอย่างมีความสุข และนำไปสู่การประสบความสำเร็จในระยะยาว

ผู้สนใจ สมัครบัตรเครดิต KTCสามารถยื่นสมัครออนไลน์ได้ตลอด 24 ชั่วโมง ไม่มีค่าธรรมเนียมแรกเข้า ครอบคลุมทุกความคุ้มค่าการใช้จ่าย ด้วยการรับคะแนน KTC FOREVER สะสมได้ไม่จำกัดและไม่มีวันหมดอายุ

ใช้จ่าย คุ้มค่า นึกถึงบัตรเครดิต KTC

ข้อมูลจาก สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (สำนักงาน ก.พ.), สำนักบริหารทรัพยากรบุคคล